پزشک تاییدکننده:
دکتر سمیه پریزن
متخصص زنان و زایمان از دانشگاه علوم پزشکی تهران، رتبه ۳ بورد تخصصی زنان و دستیار فلوشیپ لاپاروسکوپی زنان
هفته پنجم بارداری، جایی است که شگفتی‌های بارداری کم‌کم نمایان می‌شوند! در همین روزهای ابتدایی، بدن شما و جنین‌تان در حال تجربه تغییرات بزرگی هستند. جفت در حال شکل‌گیری است، بند ناف در حال تکامل، و شاید شما هم نشانه‌هایی از این ماجراجویی بزرگ را احساس کنید. با شروع هفته پنجم، شما وارد ماه دوم بارداری شده‌اید. اما این فقط آغاز راه است! می‌خواهید بدانید در هفته پنجم بارداری چه اتفاقی می‌افتد؟ تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
علائم هفته پنجم بارداری
علائم اولیه بارداری در هفته پنجم می‌تواند به دو دسته تغییرات فیزیکی و عاطفی تقسیم شود:
حالت تهوع صبحگاهی
حالت تهوع و استفراغ می‌تواند در صبح، عصر یا هر زمان از روز اتفاق بیفتد. برای کاهش این علائم مایعات کافی بنوشید و از مصرف غذاهای چرب و تند که باعث تشدید حالت تهوع می‌شود بپرهیزید. بهتر است به جای وعده‌های غذایی بزرگ، میان‌وعده‌های کوچک‌تر داشته باشید.
خونریزی خفیف یا لکه‌بینی
این علامت در هفته پنجم غیر عادی نیست. اما اگر خونریزی شدید یا طول کشیده دارید، در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید.
حساسیت سینه‌ها
افزایش هورمون‌ها و کشش رشد سینه‌ها برای شیردهی، باعث احساس درد سینه‌ها می‌شود. با این حال، اگر سینه‌های شما در هفته پنجم بارداری دیگر درد نمی‌کند هم طبیعی است.
تکرر ادرار
نیاز دائمی و فوری به ادرار، به ویژه در شب می‌تواند در هر زمانی از این دوره بارداری رخ دهد؛ به‌ویژه که به دلیل افزایش حجم خون در بدن، کلیه‌ها به دریافت مایعات اضافی بیشتری نیاز دارند.
گرچه این علامت تا حد زیادی آزاردهنده است، اما اگر در هفته پنجم بارداری نیاز به زیاد ادرار کردن دارید، بدانید که کاملا طبیعی است.
آکنه
تغییرات هورمون همچنین باعث ایجاد آکنه در جاهای مختلفی از صورت می‌شوند. البته که این موضوع تا حد زیادی آزاردهنده است؛ اما تا بعد از تولد کودک برطرف می‌شوند.
با این حال، اگر خیلی اذیت می‌شوید می‌توانید تحت نظر پزشک از کرم‌های یا محلول‌هایی استفاده کنید.
نفخ و گرفتگی عضلات
در بارداری هفته پنجم، ممکن است همزمان با خونریزی لانه‌گزینی، نفخ، گرفتگی عضلات یا احساس درد خفیفی را هم تجربه کنید.
با این حال، در صورت احساس درد یا گرفتگی شدید در ناحیه معده یا پایین شکم دارید و یا داشتن تب و اسهال، به پزشک مراجعه کنید.
خستگی
اگر بیشتر از همیشه احساس خستگی می‌کنید، نگران نباشید. در این هفته، بدن با افزایش سطح پروژسترون روبرو است که می‌تواند احساس خستگی زیادی به همراه داشته باشد.
عدم مصرف کافئین و فعالیت‌های سخت قبل از خواب و استراحت کافی به داشتن احساس بهتر کمک می‌کند.
نوسانات خلقی
این علامت در تمام طول دوران بارداری رایج است. سعی کنید در این مواقع خودتان را با انجام کارهایی مانند پیاده‌روی، گوش دادن به موسیقی یا انجام کارهای مورد علاقه سرگرم کنید.
بدون علامت
با این وجود، اگر در این هفته هیچ علائمی هم نداشتید کاملا طبیعی است. حتی ممکن است علائمی موقتی احساس کنید که بلافاصله از بین بروند.
اگر هر سوالی درباره بی‌علامتی دارید که باعث نگرانی شما شده، با پزشک خود مشورت کنید.
در هفته پنجم حاملگی جنین چگونه است؟
تا به الان، جنین تنها یک توده سلولی بوده ولی حالا در پنجمین هفته بارداری، کم‌کم شکل مشخصی به خود می‌گیرد و به عنوان یک جنین شناخته می‌شود.
در انتهای هفته پنجم بارداری، قطر کیسه کوریونی به یک سانتی‌متر می‌رسد. رویان ۲ تا ۴ میلی‌متر طول دارد و تقریبا به اندازه یک دانه انار است که ابعاد آن با سونوگرافی قابل اندازه‌گیری است.
در این زمان جوانه اندام‌های فوقانی و تحتانی (دست و پاها) وجود دارند و بند ناف تشکیل می‌شود.
همچنین تغییرات مهمی برای حمایت از رشد جنین در حال وقوع است! جفت و بند ناف در این هفته اولین قدم‌های حیاتی خود را برای حمایت از زندگی کوچک شما برمی‌دارند.
این ساختارهای شگفت‌انگیز، مواد مغذی ضروری مانند کلسیم، اسید فولیک و ویتامین‌ها را همراه با اکسیژن از بدن شما به جنین منتقل کرده و پایه‌گذار رشد سالم او می‌شوند.
در همین زمان، لوله عصبی – که بعدها به ستون فقرات و مغز تبدیل می‌شود – با سرعت در حال تکامل است.
و حالا نوبت به قلب کوچک جنین می‌رسد! قلب رویان که تا این مرحله فقط یک برآمدگی کوچک بود شروع به رشد می‌کند و ممکن است بتوانید ضربان قلب او را در اواخر هفته پنجم تشخیص دهید.
تغییرات بدن مادر در هفته پنجم بارداری
در پنجمین هفته بارداری، تغییرات مهمی در بدن مادر رخ می‌دهد که بیشتر آن‌ها با هدف پشتیبانی از رشد جنین و حفظ بارداری است.
به منظور فراهم کردن محیط مناسب برای رشد جنین، دیواره رحم یا آندومتر ضخیم‌تر می‌شود. همزمان با این موضوع، شبکه عروقی رحم به سرعت گسترش پیدا می‌کند و جریان خون برای رساندن مواد مغذی و اکسیژن بیشتر به جنین، زیاد می‌شود.
از این رو، بدن مادر حجم خون بیشتری تولید می‌کند که این تغییر، علاوه بر تامین نیازهای جنین، باعث سازگاری سیستم قلبی‌عروقی مادر با بارداری هم می‌شود.
در این مرحله، دهانه رحم نیز تغییرات قابل توجهی را تجربه می‌کند. این بخش نرم‌تر و پرخون‌تر می‌شود و موکوس محافظی در آن شکل می‌گیرد که با مسدود کردن دهانه رحم، از جنین در برابر عفونت‌ها و عوامل خارجی محافظت می‌کند.
از دیگر تغییرات بدن مادر در هفته پنجم بارداری می‌توان به افزایش فعالیت کلیه‌ها اشاره کرد. کلیه‌ها در این مرحله تلاش بیشتری برای دفع مواد زائد انجام می‌دهند که بخشی از این مواد، ناشی از فعالیت جنین است.
علاوه بر این، سیستم گوارش کندتر از حالت عادی عمل می‌کند تا جذب مواد مغذی به حداکثر برسد. در نهایت، سیستم ایمنی بدن مادر به طور طبیعی ضعیف‌تر از قبل می‌شود تا از رد شدن جنین جلوگیری کرده و شرایط لازم برای رشد او فراهم شود.
حال بهتر است به سوال رایجی که بیشتر مادران در این مرحله از بارداری دارند پاسخ دهیم.
آیا هفته پنجم بارداری زمان خوبی برای انجام تست بارداری است؟
انجام تست بارداری از آن دسته کارهایی است که می‌خواهید در اولین فرصت انجام دهید. تست‌های بارداری خانگی با تشخیص سطوح هورمون hCG در ادرار کار می‌کند که مقدار آن در هفته ۵ به اندازه کافی بالا است.
البته در صورتی که هنوز سطح این هورمون چندان بالا نباشد، احتمال دارد نتیجه تست منفی کاذب شود. در این حالت بهتر است آزمایش را بعد از چند روز با مشورت پزشک خود تکرار کنید.
دومین سوالی که بعد از تایید بارداری برایتان پیش می‌آید، تخمین تاریخ تقریبی زایمان است.
برای این کار بهتر است از پزشک خود کمک بگیرید. معمولا این زمان با در نظر گرفتن ۲۸۰ روزه یا ۴۰ هفته از اولین روز آخرین قاعدگی، معادل نه ماه و یک سوم ماه تقویمی محاسبه می‌کنند.
در این هفته نیز هنوز برآمدگی شکم نخواهید داشت و حتی خط تیره‌ای را هم روی شکم خود نخواهید دید. البته باید در نظر داشته باشید که همه افراد یکسان نیستند.
برای نحوه خوابیدن در دوران بارداری، مقاله زیر را بخوانید:
خواب مادر در دوران بارداری | نکات و توصیه‌های کاربردی
خوابیدن به پشت، کمر یا پهلو موضوعی است که احتمالا ذهن شما را هم مانند خیلی از مادران باردار دیگر به ... مطالعههفته پنجم بارداری چی بخوریم؟ چی نخوریم؟
حتی اگر هنوز حالت تهوع سراغ‌تان نیامده باشد، لازم است از بعضی غذاها اجتناب کنید.
بیماری‌های ناشی از غذا، مانند لیستریوز و توکسوپلاسموز، ممکن است باعث نقص‌های مادرزادی یا حتی سقط جنین شوند.
در اینجا برخی از غذاهایی که حتما باید از آن‌ها اجتناب کنید، آورده شده است:
- پنیرهای نرم و غیر پاستوریزه مانند فتاح، پنیر بز، بری، کاممبر و پنیر آبی
- شیر، آب‌میوه‌ها و آب سیب غیر پاستوریزه
- تخم‌مرغ خام یا غذاهای حاوی آن
- گوشت، ماهی یا غذاهای دریایی خام یا نیم‌پز
- گوشت‌های فرآوری‌شده مانند هات‌داگ و کالباس (در صورت مصرف، باید به خوبی پخته شوند)
مصرف روزانه حداقل ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک نه تنها به رشد جنین کمک می‌کند، بلکه خطر مشکلات لوله عصبی را کاهش می‌دهد.
مراقبت‌های هفته پنجم بارداری
در هفته پنجم حاملگی، بدن مادر تغییرات زیادی را تجربه می‌کند که نیازمند مراقبت‌های ویژه‌ای است. نکات مهم مراقبتی زیر در این هفته به شما کمک می‌کنند:
- حتما به اندازه کافی آب بنوشید. آبرسانی درست به حجم خون افزوده‌شده بدن شما کمک و از یبوست در بارداری جلوگیری می‌کند.
- از همین ابتدا یک روال خواب منظم برای خود ایجاد کنید و در صورت نیاز، چرت‌های کوتاه در روز داشته باشید.
- برای بهبود روحیه و بالا نگه‌داشتن سطح انرژی خود، فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی یا یوگا بارداری را امتحان کنید. قبل از شروع هر نوع تمرین جدید، مشورت با پزشک را فراموش نکنید.
- با توجه به تغییراتی که به تدریج خود را نشان می‌دهند، توصیه می‌کنیم برای مدیریت استرس و داشتن آرامش بیشتر از تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا کشش‌های ملایم کمک بگیرید.
