مراقبت از بند ناف نوزاد: آنچه مادر و پدر باید بدانند

بند ناف نوزاد، ریسمانی حیاتی است که در دوران بارداری، مادر و جنین را به هم پیوند می‌دهد و مواد مغذی و اکسیژن را به نوزاد می‌رساند. بعد از تولد، این بند ناف دیگر وظیفه‌ای ندارد و به‌تدریج خشک می‌شود و می‌افتد.

بنابراین مراقبت از بند ناف نوزاد در این دوران کوتاه اما مهم، برای حفظ سلامتی نوزاد و جلوگیری از عفونت ضروری است. در ادامه با ما همراه باشید قصد داریم با یک راهنمای جامع، به مادر و پدرها در مسیر مراقبت از بند ناف کودک دلبندشان کمک کنیم.

بند ناف نوزاد چیست؟

بند ناف نوزاد، مجموعه‌ای از رگ‌های خونی است که در روزهای اول رشد جنین تشکیل می‌شود. ساختار بند ناف، به صورت مارپیچی و درست مانند طنابی ضخیم و محکم است که مادر و جنین را در طول دوران بارداری به هم وصل می‌کند و وظیفه تغذیه و رشد جنین را به عهده دارد.

به این صورت که اکسیژن و مواد مغذی از خون مادر از مسیر بند ناف، به جنین منتقل شده و مواد زائد به همین طریق و به کمک دو شریان از بدن جنین دفع می‌شود.

بخش زیادی از بند ناف، از ماده‌ای ژله‌مانند به نام ژله وارتون تشکیل شده که در همان هفته‌های ابتدایی بعد از شکل‌گیری بند ناف خود را نشان می‌دهد. این ماده از رگ‌های خونی در برابر فشارهای خارجی محافظت می‌کند و نمی‌گذارد کوچکترین آسیبی به جنین وارد شود.

چرا مراقبت از بند ناف نوزاد مهم است؟

ناحیه بند ناف بچه، بعد از تولد بسیار حساس و آسیب‌پذیر است؛ چون حالا باید مدتی بگذرد تا بند ناف به درستی خشک و جدا شود. هر گونه بی‌توجهی به بهداشت و مراقبت اشتباه می‌تواند عفونت‌های جدی برای نوزاد به همراه داشته باشد.

این عفونت‌ها با نام «عفونت ناف» یا «امفالیت» شناخته می‌شوند که ممکن است باعث بروز مشکلات سلامتی و حساسیت‌های پوستی نوزاد شوند و لازم باشد به پزشک مراجعه کنید.

—اهمیت مراقبت از بند ناف نوزاد—

همچنین، مراقبت از بند ناف نوزاد به دلیل جلوگیری از تحریک‌ها یا آسیب‌های فیزیکی حیاتی است. همان‌طور که گفتیم بند ناف به‌تدریج خشک شده و می‌افتد، اما تا پایان این روند، توجه به محیط آن و دوری از هرگونه فشار یا رطوبت زیاد اهمیت بسیار زیادی دارد.

ایجاد شرایط مناسب برای افتادن طبیعی بند ناف، به کودک کمک می‌کند تا بدون درد و عارضه، وارد مرحله بعدی رشد خود شود.

چگونه از بند ناف نوزاد مراقبت کنیم؟

مراقبت از بند ناف نوزاد راهکارهایی دارد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها خواهیم پرداخت:

تمیز نگه‌داشتن بند ناف

مهم‌ترین و اولین اصل در مراقبت از بند ناف، تمیز نگه‌داشتن آن است. برای اینکه بتوانید بند ناف را پاکیزه نگه دارید دست‌های‌تان را پیش و پس از دست‌زدن به بند ناف نوزاد، با آب و صابون خوب شست‌وشو دهید.

همچنین تا حد ممکن از حمام‌کردن نوزاد در وان تا زمان افتادن بند ناف خودداری کنید. به‌جای حمام، می‌توانید از یک پارچه تمیز و آب گرم برای پاک‌کردن آلودگی‌های بدن نوزاد استفاده کنید.

اگر هنگام شست‌وشوی نوزاد بند ناف او خیس شد، با یک حوله نرم و تمیز، اطراف بند ناف را به‌آرامی خشک کنید.

لازم است بند ناف را تمیز نگه دارید، اما به‌هیچ‌عنوان از ضدعفونی‌کننده‌های موضعی مانند الکل یا بتادین برای تمیزکردن بند ناف استفاده نکنید. این مواد می‌توانند پوست لطیف نوزاد را تحریک کنند و روند بهبودی را به تأخیر بیندازند.

استفاده از پوشک مناسب برای مراقبت از بند ناف نوزاد

گام دوم برای مراقبت از بند ناف نوزاد، استفاده از یک پوشک مناسب و کاربردی است که به بند ناف فشار وارد نکند. همچنین یک پوشک خوب لازم است از تماس ادرار و مدفوع نوزاد با بند ناف جلوگیری کند.

پوشک چسبی نوزادی مای‌بیبی دارای انحنای بند ناف است و بهترین انتخاب برای نوزاد دلبندتان به حساب می‌آید، زیرا به بند ناف فشار وارد نمی‌کند و مراقب پوست کودکان شما در دوران حساس نوزادی است.

پوشک چسبی مای‌بیبی

پیشنهاد می‌کنیم برای مراقبت از بند ناف نوزاد، از پوشک چسبی مای‌بیبی سایز ۰ و ۱ استفاده کنید.

مشاهده محصول پیشنهاد می‌کنیم برای مراقبت از بند ناف نوزاد، از پوشک چسبی مای‌بیبی سایز ۰ و ۱ استفاده کنید.

فقط حواس‌تان باشد که هنگام استفاده از پوشک به نکات زیر دقت کنید:

۱- برای اینکه ادرار یا مدفوع به بند ناف نرسد، پوشک کودک را مرتب تعویض کنید.

۲- اگر اطراف بند ناف کثیف بود، قبل از تعویض پوشک، خیلی آرام با دستمال مرطوب کودک، آن ناحیه را تمیز کنید.

۳- از پوشکی مناسب با پوست کودک و با ویژگی انحنای بند ناف استفاده کنید تا فشاری به بند ناف کودک شما وارد نشود و خشک و تمیز باقی بماند.

دست‌کاری‌نکردن بند ناف

یکی دیگر از ملاحظات مهم در مراقبت از بند ناف صبرکردن است. هرگز به‌زور بند ناف را نکشید یا سعی در جداکردن آن نداشته باشید؛ چرا که این کار می‌تواند باعث خونریزی و عفونت شود. در عوض به بدن نوزاد دلبندتان زمان بدهید تا این فرایند طبیعی را به طور کامل طی کند.

بند ناف معمولا بین ۵ تا ۱۵ روز پس از تولد، خشک شده و بدون درد جدا می‌شود.

البته در بعضی موارد، این پروسه تا سه هفته یعنی ۲۱ روز نیز طول بکشد.

استفاده از لباس‌های نرم و پنبه‌ای

بهتر است لباس‌های نوزاد پنبه‌ای و نرم باشد که هوا به‌درستی از طریق آن جریان پیدا کند و بند ناف زودتر روند خشک‌شدن را طی کند. لباس‌های پلاستیکی و زبر بدن نوزاد را اذیت خواهد کرد و جریان‌نداشتن هوا می‌تواند باعث عرق‌کردن محل بند ناف و مرطوب شدنش شود.

مقاله مرتبط:

آموزش گام به گام تعویض پوشک بچه

از کجا بفهمیم که پوشک بچه را هر چند ساعت یکبار عوض کنیم؟ نشانگر تعویض پوشک نوزاد چیست؟ علاوه بر پوشک ... مطالعه

در چه شرایطی برای بند ناف به پزشک مراجعه کنیم؟

درحالی‌که قرمزی و ترشحات خفیف در اطراف بند ناف طبیعی است، علائمی وجود دارند که به ما هشدار می‌دهند و در صورت مشاهده آنها لازم است به‌سرعت با پزشک مشورت کنیم.

• درصورتی‌که متوجه قرمزی شدید یا تورم در اطراف بند ناف نوزاد شدید، با یک پزشک درباره آن مشورت کنید.
• خونریزی یا وجود ترشحات چرکی و بدبو از بند ناف نیز می‌تواند به ما هشدار دهد که بند ناف نوزاد در شرایط مساعدی قرار ندارد و رسیدگی به آن ضروری است.
• اگر اطراف بند ناف نوزادتان درد می‌کند و به لمس آرام، حساس شده است، خوب است از راهنمایی‌های پزشک کمک بگیرید.
• در نهایت اگر نوزادتان تب کرده است، این امر ممکن است نشان‌دهنده عفونت‌کردن بند ناف باشد و بهتر است اقدامات لازم برای برطرف‌کردن عفونت انجام گیرد.

—مراقبت‌های لازم بعد از افتادن بند ناف نوزاد—

مراقبت‌های لازم پس از افتادن بند ناف نوزاد

حال که با صبوری از نوزادتان مراقبت کرده‌اید و بند ناف او جدا شده است، محل آن به‌تدریج خشک شده و به یک زخم کوچک تبدیل می‌شود. این زخم هم به‌مرورزمان التیام می‌یابد و جای زخمی باقی نمی‌ماند.

برای مراقبت از این ناحیه، پیش از هر چیز تلاش کنید که محل را تمیز و خشک نگه دارید و بدون تجویز پزشک از پمادهای ضدعفونی‌کننده یا آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده نکنید.

علاوه بر این از لباس‌های کاملا پنبه‌ای و نرم و پوشک مناسب برای نوزادتان استفاده کنید که محل زخم را اذیت نکنند.

کلام آخر

بند ناف نوزاد، مانند ریسمان زندگی است که او را به مدت نه ماه به مادر متصل می‌کند و تمام نیازهای او را برطرف می‌کند. پس از تولد، بند ناف آرام‌آرام خشک شده و از بدن نوزاد جدا می‌شود. در این مدت ضروری است مادر و پدرهای عزیز با صبوری روند مراقبت از بند ناف نوزاد را انجام دهند تا کودک‌شان بدون هیچ مشکلی این مرحله از زندگی‌اش را پشت سر بگذارد.

سوالات متداول مراقبت از بند ناف نوزاد

چرا گاهی اوقات بند ناف نوزاد نمی‌افتد؟

دیر افتادن یا نیفتادن بند ناف نوزاد، ممکن است به دلیل عفونت یا نقص سیستم ایمنی بدن نوزاد باشد.

چقدر طول می‌کشد تا بند ناف نوزاد بیفتد؟

به طور کلی بند ناف بین ۵ تا ۲۱ روز پس از تولد خشک می‌شود و می‌افتد. سپس جای آن به صورت زخم باقی می‌ماند که جای آن بعد از چند روز بدون اینکه کاری کنید، خوب می‌شود.