۱۰ بیماری شایع کودکان در تابستان و راههای پیشگیری از آن
1403/05/21
23 دقیقه
تابستان فصل تفریح و فعالیتهای سرگرمکننده است. اما میتواند فصلی همراه با چندین بیماری شایع برای کودکان هم باشد. گرمای هوا، رطوبت بالا و فعالیت در فضای باز، امکان مبتلا شدن به بیماریهای مختلف را در کودکان ایجاد میکند. در این مقاله از مایبیبی، به بررسی بیماریهای شایع کودکان در تابستان و ارائه راههای پیشگیری از آنها میپردازیم. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
فعالیتهای خارج از خانه و قرار گرفتنِ طولانیمدت در معرض آفتاب میتواند خطر ابتلا به بعضی از بیماریها را در کودکان افزایش دهد که رایجترین بیماریها را همراه با چند راهکار مراقبتی معرفی کردیم.
اسهال یکی از بیماریهای رایج کودکان در تابستان بهحساب میآید. گرما و رطوبت بالای فصل تابستان، شرایط را برای رشد باکتریهای مضر در غذا و آب آشامیدنی فراهم میکند. این باکتریها میتوانند منجر به اسهال و استفراغ، بهخصوص در کودکان خردسال شوند. بعضی از بیماریهای واگیردار فصل تابستان هم با اسهال همراه هستند که شامل بیماریهای ویروسی و باکتریایی میشوند.
برای پیشگیری از بروز اسهال در کودکان در فصل تابستان لازم است دستهای او را بهطور مرتب با آب و صابون، بهخصوص قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از دستشویی، بشویید.
همچنین، مصرف آب آشامیدنی سالم و تصفیهشده، پرهیز از مصرف غذاهای خام یا نیمهپخته و نگهداری مواد غذایی در یخچال در دمای مناسب باعث میشود احتمال ابتلای کودک به اسهال و استفراغ در تابستان کاهش یابد.
بهعنوان یک مادر و پدر آگاه، لازم است هنگام غذا خوردن بیرون از منزل، در انتخاب رستوران و غذای مناسب برای کودک دقت لازم را داشته باشید تا کودک را از خطر ابتلا به ناراحتیهای گوارشی مثل اسهال و استفراغ دور کنید.
بهعلاوه، سطح وسایلی که توسط کودک به طور مرتب لمس میشود، با مواد ضدعفونیکننده مناسب یا دستمال مرطوب، تمیز شود تا میکروب و ویروس به دست و دهان کودک منتقل نشود.
برای درمان اسهال کودک میتوان بعضی اقدامات خانگی مانند نوشیدن مایعات کافی برای جبران آب ازدسترفته بدن، مصرف غذاهای سبک و زودهضم و پرهیز از غذاهای چرب، سرخشده و تند را در پیش گرفت.
درصورتیکه اسهال یا استفراغ کودک شدید باشد، لازم است به پزشک مراجعه کنید و بهدنبال درمانهای پزشکی مانند استفاده از محلول ORS یا محلولهای الکترولیت و مصرف داروهای ضداسهال و استفراغ با تجویز پزشک باشید.
تب یک علامت شایع در کودکان، بهخصوص در فصل تابستان است. گرما، عفونتها، و کمآبی بدن از جمله دلایل شایع تب در کودکان در این فصل گرم هستند.
عفونتهای ویروسی و باکتریایی، مانند آنفولانزا، سرماخوردگی، عفونت گوش و عفونتهای دستگاه گوارش، از جمله علل شایع تب در کودکان هستند. ازدستدادن مایعات بدن به دلیل تعریق زیاد، اسهال و استفراغ هم میتواند منجر به تب شود.
در صورت رخدادن هر یک از موارد زیر،بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
بعضی روزهای تابستان دمای هوا بسیار بالاست؛ در نتیجه لازم است مادر و پدر، کودک را در محیطهای خنک نگه دارند، به او لباس خنک بپوشانند و مایعات کافی به کودک بدهند.
شستن دستهای کودک بهصورت مرتب با آب و صابون و واکسینه کردن او در برابر بیماریهای واگیردار مانند آنفولانزا میتواند احتمال بروز تب در کودک را کاهش دهد.
برای پایین آوردن تب کودکان میتوان از راهکارهای مراقبتی خانگی و پزشکی استفاده کرد.
اگر تب کودک خیلی بالا نیست میتوان از پاشویه، استفاده از دستمال نمدار و حمام آب ولرم برای پایین آوردن دمای بدن او استفاده کرد. در صورت بالا بودن دمای بدن، داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن، البته به شرط تجویز پزشک، میتوانند به کاهش تب در کودکان کمک کنند.
حواستان باشد که به هیچوجه بدون تجویز پزشک به کودک دارویی ندهید.
تبکردن باعث میشود آب بدن از دست برود، بنابراین نوشیدن مایعات فراوان به جبران آب ازدسترفته کمک میکند، همچنین استراحتکردن و پوشیدن لباسهای خنک و نخی به بهبودی سریعتر کمک میکند.
آبلهمرغان یک بیماری ویروسی است که میتواند در طول سال افرادی را که پیش از این به این بیماری مبتلا نشدهاند، درگیر کند. آبلهمرغان از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا تنفس منتقل میشود و بسیاری از کودکان در فصل تابستان به این بیماری مبتلا میشوند و علائم بیماری را نشان میدهند. علائم این بیماری شامل تب و بثورات پوستی خارشدار است.
تقریبا اکثر افراد در طول زندگیشان به آبلهمرغان مبتلا میشوند. در گذشته این بیماری موجب مرگ کودک میشد، اما با تزریق واکسن آبلهمرغان، میزان مرگومیر ناشی از این بیماری نزدیک به صفر رسید. بنابراین با تزریق بهموقع واکسن، شدت بیماری در کودک کاهش پیدا خواهد کرد. از دیگر راههای پیشگیری از آبلهمرغان پرهیز از تماس با افراد مبتلا است.
آبلهمرغان معمولا با طی کردن دوره بیماری بهمرور درمان میشود و علائم آن از بین خواهد رفت. در هر صورت انجام راهکارهای خانگی مانند استراحتکردن، مصرف مایعات فراوان و پوشیدن لباسهای خنک و نخی منجر به راحتی بیشتر کودک میشود.
برای پایین آوردن تب و بهبود خارش بثورات پوستی هم میتوان از داروهای ضددرد و تب استفاده کرد و خارش پوست را با کمپرس خنک یا لوسیونهای ضد خارش تسکین داد.
دل پیچه یا درد شکم، یکی از بیماریهای شایع در کودکان در فصل تابستان است. انواع عفونتهای گوارشی، مسمومیت غذایی، آلرژی غذایی، نوشیدن آب آلوده و گاهی استرس و اضطراب میتواند باعث بروز دلپیچه در کودکان شود.
در تابستان به دلیل گرمای شدید هوا، مواد غذایی زودتر فاسد میشوند و اگر کودک آن غذا را مصرف کند، احتمال دچارشدن به دلپیچه وجود دارد. همچنین بعضی از کودکان به غذاهای خاصی مانند شیر، تخممرغ یا بادامزمینی آلرژی دارند و مصرف این غذاها میتواند باعث دلپیچه در آنها شود.
پیشگیری بهتر و آسانتر از درمان است، بنابراین مادر و پدر لازم است به غذای کودک توجه ویژهای داشته باشند. ضروری است غذای کودک مغذی و سالم باشد و از مواد اولیه تازه تهیه شود. هرگز از غذایی که در فصل تابستان برای مدتی بیرون از یخچال نگهداری شده است، استفاده نکنید. علاوه بر این حساسیتهای غذایی کودک را یادداشت کنید و هنگام خرید غذا یا خوراکی، مواد اولیه آن را بررسی کنید.
هنگام خارجشدن از منزل و تفریح در سطح شهر یا در طبیعت از آبمعدنی برای برطرفکردن تشنگی کودک استفاده کنید. آب چاه، چشمه یا رودخانه انتخابهای مناسبی برای دستگاه گوارشی حساس کودکان بهحساب نمیآیند و ممکن است مشکلات زیادی برای او ایجاد کنند.
راهکار اصلی و همیشگی که میتوان بهسادگی در خانه انجام داد، دادن مایعات کافی و غذای سالم برای کودک است. به کودک بهمقدار زیاد آب، آبمیوه طبیعی و سوپ بدهید تا بدن او کاملا هیدراته شده و دفع بهراحتی انجام شود.
توجه داشته باشید مصرف غذاهای چرب و دیرهضم میتواند دلپیچه کودک را بدتر کند. ماساژ ملایم شکم در جهت عقربههای ساعت هم میتواند به هضم غذا و تسکین درد شکم کودک کمک کند.
یکی از مؤثرترین راهکارهای خانگی برای رفع دلپیچه، مصرف غذاهای پروبیوتیک مانند ماست و کفیر است. این مواد غذایی میتوانند به تعادل باکتریهای روده و هضم بهتر غذا کمک کنند.
درصورتیکه دلپیچه کودک شدید است، میتوانید از راهکارهای دارویی زیر با تجویز پزشک نیز کمک بگیرید:
مصرف آنتیبیوتیکها: اگر دلپیچه کودک شما ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتیبیوتیک تجویز کند.
مصرف داروهای ضد اسهال: اگر کودک همراه دلپیچه، اسهال هم داشته باشد، پزشک ممکن است از داروهای ضد اسهال برای کاهش دفعات و شدت اسهال استفاده کند.
گرمای هوا و رطوبت بالا، شرایط را برای رشد باکتریها در گوش میانی فراهم میکند. این امر میتواند منجر به عفونت گوش میانی و ایجاد حس درد و خارش، بهخصوص در کودکان خردسال شود و آنها را بیقرار کند.
برای جلوگیری از عفونت گوش در کودکان، لازم است گوشها را همواره خشک نگه دارید، از شنا کردن کودک در آبهای آلوده یا ناایمن مانند رودخانه جلوگیری کنید و کودک را در معرض دود سیگار قرار ندهید. علاوه بر این اگر کودک قصد شناکردن در استخر را دارد بهتر است از گوشگیرها برای جلوگیری از ورود آب به داخل گوش استفاده شود.
ازآنجاییکه گوش عضو بسیار آسیبپذیری است و نقش بسیار مهمی در زندگی فرد بازی میکند، لازم است بهعنوان مادر و پدر از گوشهای کودک بهدرستی مراقبت کنید. بههرحال اگر کودک به عفونت گوش مبتلا شد لازم است خیلی سریع به پزشک مراجعه شود، زیرا در صورت ادامه پیداکردن عفونت، ممکن است به پرده گوش آسیب برسد و شنوایی کودک تحت تأثیر قرار بگیرد.
پزشک با توجه به میزان عفونت گوش کودک به تجویز آنتیبیوتیکها، مسکن و ضددردها میپردازد و توصیه به قراردادن کمپرس گرم روی گوش خواهد کرد.
در فصل تابستان، پوست و دهان کودک ممکن است دچار آفت و زخم شود که میتواند علتهای متفاوتی داشته باشد. این بیماری ویروسی از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا سطوح آلوده منتقل میشود و گاهی خوردن بعضی غذاها نیز این بیماری را ایجاد میکند. علائم این بیماری شامل تب، بثورات پوستی، و زخمهای دهانی است.
برای پیشگیری از ابتلا به حساسیتهای پوستی و آفت دهانی، لازم است دستها و بدن کودک با شوینده مناسب بهخوبی شسته شوند و سطوحی که در دسترس او هستند هم ضدعفونی شوند. اگر فردی به این بیماری مبتلا است بهتر است از کودک فاصله بگیرد و از لمسکردن و بوسیدن او خودداری کند.
برای درمان این بیماری نیز بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است برای پایین آوردن تب کودک، برای او دارو بنویسد و یا دهانشویههای مناسب و لوسیونها برای بهبود بثورات پوستی و زخم دهان، پیشنهاد کند.
کودکان، تابستان را فرصتی برای جنبوجوش بیشتر در فضای باز و بازی در پارکها میدانند و دوست دارند از روزهای بلند تابستانی نهایت لذت را ببرند، اما قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید میتواند منجر به آفتابسوختگی آنها شود. علائم آفتابسوختگی شامل قرمزی، درد، و تورم پوست است و برای کودک بسیار ناخوشایند خواهد بود.
پیشگیری از آفتابسوختگی بسیار ساده است. استفاده از ضدآفتاب با SPF مناسب برای کودکان، پوشیدن لباسهای محافظ مانند کلاه و عینکآفتابی و محدود کردن زمان قرار گرفتن کودک در معرض نور خورشید، بهخصوص در ساعات اوج تابش یعنی بین ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر، میتواند احتمال بروز آفتابسوختگی را کاهش دهد.
گاهی با وجود پیشگیری، پوست حساس کودک باز هم دچار آفتابسوختگی میشود. در این موقعیت، میتوان با دنبالکردن راهکارهای ساده، روند بهبود را سریعتر کرد. استفاده از کمپرس خنک، مرطوب کردن پوست با لوسیونهای آبرسان، نوشیدن مایعات فراوان و در صورت نیاز، مصرف داروهای مسکن و ضددرد میتواند به بهبود سریعتر پوست کودک کمک کند.
در فصل تابستان، شایعترین مشکلی که سلامتی کودکان را تهدید میکند، گرمازدگی یا هایپرترمی (hyperthermia) است. کودکان بیشتر مستعد ابتلا به گرمازدگی هستند، زیرا دمای بدن آنها کاملا متفاوت از بزرگسالان است.
علائم گرمازدگی شامل تعریق بیش از حد، خستگی، سرگیجه، حالت تهوع، برافروختگی پوست، بیحسی، نبض سریع و خشکی زبان است. بنابراین اگر کودک شما هر کدام از علائم گرمازدگی را نشان میدهد، ضروری است که سریعتر اقدامات لازم را انجام دهید.
به منظور پیشگیری از گرمازدگی، لباسهای سبک و گشاد به کودک بپوشانید که هوا به طور مناسب در آن جریان داشته باشد. کلاه و عینک آفتابی نیز میتواند از تابش مستقیم نور خورشید جلوگیری کند.
سعی کنید فعالیتهای بیرون از خانه را در ساعتهای خنکتر روز، مانند صبح زود یا عصر، برنامهریزی کنید و برای خنکشدن، استراحتهای مکرر در سایه داشته باشید. همراهداشتن بطری آب هنگام خروج از خانه هم از اقدامات ضروری است. این اقدامات پیشگیرانه به حفظ سلامت کودک کمک زیادی میکند.
یکی از مهمترین نکات این است که هرگز در روزهای گرم تابستان کودک را در ماشین و برای مدت طولانی تنها نگذارید، زیرا ممکن است دمای داخل خودرو بهمرور افزایش پیدا کند و کودک دچار گرمازدگی شدید یا حتی مرگ شود.
اگر متوجه شدید کودک گرمازده شده، اولین اقدام برای بهتر کردن وضعیت او، انتقال فرد به مکانی خنک و شل کردن لباسها است.
در گام بعد میتوانید به وسیله کمپرس خنک یا دوش آب ولرم دمای بدن کودک را پایینتر بیاورید. نوشیدن مایعات خنک هم میتواند به تأمین آب مورد نیاز بدن و کاهش دما کمک کند. در صورت نیاز، تماس با اورژانس، راهکار مناسبی برای مراقبت از فرد گرمازده محسوب میشود.
گشتوگذار در طبیعت، بازیکردن، بیرون از منزل و رفتن به دریاچهها در فصل تابستان خطر گزیده شدن توسط حشرات مختلفی مانند زنبورها، پشهها بهخصوص آئدس و کنهها را افزایش میدهد.
کنهها و پشهها میتوانند بیماریهای عفونی را گسترش دهند. برای مثال کنهها بیماری لایم (Lyme disease) را منتشر میکنند. علائم بیماری لایم میتواند شامل تب، سردرد، خستگی و بثورات پوستی باشد و خود را به صورت خارش پوست و تورم نشان دهد. در نتیجه بسیار مهم است که کودکان را در برابر گزش حشرات محافظت کنیم.
برای پیشگیری از گزش کنهها، لازم است مادرها و پدرها بعد از آمدن کودک از بازی در محیط باز به خانه، لباسها و بدن او را بررسی کنند تا مطمئن شوند کنهای به پوست یا لباس نچسبیده است.
استفاده از اسپری و لوسیونهای دورکننده پشه میتواند به محافظت از کودک در برابر حشرات کمک کند. همچنین خوابیدن در پشهبند احتمال گزیده شدن توسط پشه در طول شب را کاهش میدهد.
برای جلوگیری از گزیده شدن توسط حشرات بهتر است از لباسهای آستینبلند و شلوار استفاده شود و در محیطهایی که تعداد حشرات زیاد است، رفتوآمد نشود.
اگر متوجه نیش حشرات روی پوست لطیف کودک شدید، در گام اول محل نیش را با آب و شوینده مناسب، شستوشو دهید. استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تورم و خارش، و در صورت نیاز، مصرف داروهای ضد حساسیت میتواند به بهبود سریعتر محل نیش کمک کند.
کودکان در تابستان به بازی و فعالیت مشغول میشوند و ممکن است هنگام بازی به وسیلههای مختلف و محلهای آلوده دست بزنند و بدون توجه به این امر، دستهایشان را به چشمهایشان بزنند و آلودگی را به چشمها انتقال دهند. این آلودگی میتواند باعث بروز عفونتهای چشمی در کودکان شود.
برای پیشگیری از بروز عفونت چشمی در تابستان بهتر است دستها و صورت کودک را به طور مرتب بشویید و اسباببازیها را در صورت امکان ضدعفونی کنید.
به کودک بیاموزید که مالشدادن چشمها ممکن است مشکلات زیادی برای او ایجاد کند و بهتر است از این کار خودداری کند.
برای درمان عفونتهای چشمی، بهتر است به چشمپزشک مراجعه کنید. پزشک با توجه به شدت و نوع عفونت چشم، از قطرهها و پمادهای چشمی مخصوص برای از بین بردن عفونت استفاده میکند.
سلامت کودک برای مادر و پدر بسیار ارزشمند است، در نتیجه لازم است اقدامات و نکات مهمی برای حفظ سلامت کودک و جلوگیری از بروز بیماریهای مختلف انجام گیرد. این اقدامات در عین سادگی، تأثیر بسیاری در محافظت از کودک دارند و میتوانند احتمال بیمار شدن را کاهش دهند. بعضی از این نکات عبارتاند از:
وقتی نام تابستان را میشنویم، بازی، نشاط و جنبوجوش کودکان بازیگوش، اولین چیزی است که به ذهنمان خطور میکند. اگرچه این فصل با میوههای خوشطعم و عطر شادی همراه است؛ اما هوای گرم و رطوبت میتواند زمینهساز چند بیماری شایع کودکان در تابستان نیز باشد.
سلامت کودک مانند گنجی گرانبهاست و مادر و پدر با آگاهی از انواع بیماریهای رایج و رعایت چند نکته طلایی که در این مقاله خواندیم، میتوانند از این گنج بهخوبی محافظت کنند.
ویروسهای تابستانی، تغییرات دمایی و تماس بیشتر با کودکان دیگر هنگام بازی کردن، باعث شیوع بیشتر سرماخوردگی در کودکان در فصل تابستان میشود.
خیر. روشهای خانگی میتوانند به تسکین علائم آفتابسوختگی کمک کنند اما جایگزین مراجعه به پزشک نیستند. بنابراین اگر کودک دچار آفتابسوختگی شدید، تب، تاول یا علائم دیگری مانند سرگیجه شد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید