تغییرات فیزیکی بدن مادر بعد از زایمان و راهکارهای مواجهه با آن

پس از به ‌دنیا آمدن نوزاد، رد پای این سفر شگفت‌انگیز تا همیشه روی بدن مادر خواهد ماند. تغییرات بدن مادر پس از بارداری، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که مادران زیادی با آن روبه‌رو می‌شوند. این که دیگر وقتی روی ترازو می‌روید، وزن قبل از بارداری را نمی‌بینید یا وقتی جلوی آینه می‌ایستید، می‌بینید که ترک‌هایی روی پوست‌تان ایجاد شده، شکل و اندازه‌ سینه‌ها تغییر کرده؛ همه و همه ممکن است باعث شوند احساس خوشایندی نداشته باشید.

برای این‌که بتوانید به لحاظ ذهنی برای تغییرات بدن در بارداری آماده شوید و راه‌حل‌های مواجهه با این تغییرات را بشناسید، تا پایان این مقاله با مای‌بیبی همراه باشید.

تغییرات فیزیولوژیک بارداری و پس از آن

درگیری ذهنی مادر هنگام روبه‌رویی با تغییرات فیزیکی در دوران بعد از بارداری طبیعی است. ولی توصیه می‌کنیم برای بازگشت به دوران قبل از بارداری، صبور باشید و اگر لازم شد، با پزشک مشورت کنید. در ادامه به تغییرات رایجی که پس از بارداری مادر اتفاق می‌افتند، اشاره می‌کنیم.

ترشحات واژینال و ناحیه‌ پرینه

در یک یا دو ماه اول پس از زایمان، داشتن ترشحات واژن و پرینه کاملا طبیعی است. در چند روز اول احتمال دارد ترشحاتی قرمز رنگ شامل خون، باکتری‌ها و باف دیواره رحم که چیزی شبیه خون‌ریزی پریود هستند را تجربه کنید؛ اما پس از گذشت ده روز، این ترشحات کمتر می‌شوند و در نهایت مقدار کمی ترشحات سفید یا زرد می‌بینید.

این ترشحات زرد رنگ بعد از زایمان نیز در طول ۲ تا ۴ هفته بعد از زایمان به طور کامل از بین می‌روند. پس حواستان باشد که اگر همچنان تا ۶ هفته بعد از زایمان، لکه‌بینی دارید به پزشک مراجعه کنید.

ریزش مو

در دوران بارداری با توجه به تغییرات هورمونی و به علت ترشح بیشتر هورمون استروژن، ریزش موها کندتر شده و باعث می‌شود موهای پرپشت‌تر و براق‌تری داشته باشید؛ اما پس از زایمان، هورمون‌ها به حالت طبیعی برمی‌گردد و ممکن است موهای‌تان دچار ریزش شود و دسته‌دسته بریزد. این موضوع تا ۳ یا ۴ ماه پس از زایمان طبیعی است اما گاهی ۶ تا ۱۲ ماه پس از زایمان هم طول می‌کشد.

واژن و ناحیه‌ پرینه

در زایمان طبیعی، واژن حالت اولیه‌اش را از دست می‌دهد. از آن‌جا که یک نوزاد از بدن شما خارج شده، باز بودن واژن و احساس شلی در آن تا چند روز پس از زایمان و به طور کلی تغییر شکل واژن در بارداری، طبیعی است.

خوب است بدانید که برای جمع شدن رحم بعد از زایمان لازم نیست کار خاصی انجام دهید ولی دادن زمان و انجام ورزش‌های مفید مانند تمارین کگل تحت نظر پزشک کمک‌کننده هستند.

تورم رحم که ممکن است تا چند روز پس از زایمان زیر ناف یا کمی پایین‌تر از آن نیز حسش کنید، به دلیل کشیده شدن عضلات شکم در بارداری اتفاق می‌افتد و کم‌کم خودش از بین می‌رود. نگران نباشید! در طول چند روز، واژن حالت ماهیچه‌ای خود را دوباره پیدا می‌کند.

کاهش وزن

بلافاصله پس از زایمان، مقدار زیادی از وزن‌تان کاهش می‌یابد. با تولد نوزاد (حدود ۳ تا ۳.۵ کیلوگرم)، جفت (نزدیک به یک کیلوگرم) و خون و مایع آمنیوتیک (حدود یک کیلوگرم)، مجموعا تقریباً ۵.۵ کیلوگرم کاهش وزن خواهید داشت.

در هفته‌های بعد، به دلیل دفع آب اضافی و خون اضافی که در طول بارداری جمع شده بود، بیشتر از حد معمول ادرار کرده و تعریق بیشتری خواهید داشت، که موجب کاهش ۲ تا ۳ کیلوگرم آب می‌شود. این فرآیند کاهش وزن اضافی تا دو هفته طول می‌کشد. همچنین، شیردهی به نوزاد می‌تواند به کاهش وزن بعد از زایمان کمک کند، زیرا مقدار زیادی کالری مصرف کرده و به بدن کمک می‌کند سریع‌تر به حالت قبل از بارداری بازگردد.

شل‌شدگی پوست شکم

به دلیل کم‌شدن وزن و خارج ‌شدن نوزاد از بدن مامان، پوستی که در ناحیه‌ شکم کشیده شده حالا شل و افتاده به نظر می‌رسد. به‌طورکلی لازم است بدانید درمان شل‌شدگی و افتادگی پوست شکم به زمان زیادی احتیاج دارد.

مشکلات پوستی

یکی از مشکلات پوستی پس از زایمان، ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری روی صورت است که ممکن است تا یک سال پس از زایمان باقی بماند. گاهی بعضی از این لکه‌ها دائمی می‌شوند و از بین نمی‌روند که در این صورت، بهتر است به متخصص پوست مراجعه کرد.

با این حال اگر روی پوست، لب، بینی، گونه‌ها یا پیشانی خود دچار کلوآسما یا لکه‌های تیره شده‌اید، لازم است بدانید که این لکه‌ها در ماه‌های پس از زایمان به تدریج کم‌رنگ می‌شوند و با محافظت مناسب در برابر آفتاب، احتمالا کاملا از بین خواهند رفت. ترک‌های پوستی که در دوران بارداری ایجاد شده‌اند نیز به مرور زمان رنگ پریده‌تر می‌شوند، هرچند ممکن است به‌طور کامل ناپدید نشوند.

ترک پوستی بارداری

ترک‌های پوستی به دلیل کشیدگی زیاد بافت‌های متصل به پوست ایجاد می‌شود. این ترک‌ها، درد، خارش، سوزش ندارند. ممکن است شما ظاهرشان را دوست نداشته باشید؛ اما به‌ مرور زمان کم‌رنگ می‌شوند و احتمال این‌که کامل از بین بروند بسیار کم است.

البته برای جلوگیری از بروز ترک‌های پوستی، می‌توانید از لوسیون‌ها و کرم‌ها استفاده کنید. یادتان باشد که در ازای این ترک‌ها، حالا موجودی دوست‌داشتنی در کنار شماست که دنیای شما را لذت‌بخش‌تر از قبل کرده است.

روش‌های مواجهه با احساس شرمساری از بدن؛ پس از بارداری

احساس شرمساری (افسردگی بعد از زایمان)از بدن چه درونی باشد چه بیرونی، عزت نفس مادر و سلامت روانی و عاطفی او را هدف قرار می‌دهد. لازم است یادآوری کنیم که کودک دلبندتان در همین بدن، زندگی کرده و طبیعتا این برای شما کار آسانی نبوده است. برای این‌ که بدانید در این شرایط بهتر است چه کار کنیم، راهکارهای زیر را دنبال کنید:

جور دیگری نگاه کنید

وقتی جلوی آینه می‌ایستید و ترک‌های پوستی را روی شکم و ران‌ها می‌بینید به‌جای اینکه فکر کنید چگونه باید هرچه زودتر از دست‌شان راحت شوید می‌توانید به خود بگویید خوشحالم که بدنم توانست کشش و تغییر لازم را پیدا کند تا بتواند کودک دلبندم را در خود جای دهد.

لباس‌های قبل از بارداری را نپوشید

بالا رفتن سایز لباس ممکن است حس ناخوشایندی به شما بدهد وقتی لباسی می‌پوشید که متناسب با سایز بدنت‌ان نیست؛ توجه شما به قسمت‌هایی از بدن‌تان جلب می‌شود که حس خوبی به آن ندارید. بهتر است لباس‌هایی متناسب با سایز فعلی بدن‌تان بپوشید. در این حالت، می‌توانید از لباس‌های دوران بارداری استفاده کنید و از این راه به بدن جدیدتان احترام بگذارید.

بدن‌تان را هر روز بررسی نکنید

اگر شما هم وقتی از جلوی آینه یا شیشه پنجره رد می‌شوید، ناخودآگاه می‌ایستید و به تصویرتان نگاه می‌کنید، مدام خودتان را با تصویر قبلی مقایسه می‌کنید و حسرت می‌خورید؛ بهتر است این عادت را کنار بگذارید.

شما فقط اعضای بدن‌تان نیستید. وقتی جلوی آینه می‌ایستید سعی کنید خودتان را به‌عنوان یک فرد کامل ببینید.

به این فکر کنید که وقتی دوستان و خانواده خود را می‌بینید آیا فقط به اعضای بدن آن‌ها توجه می‌کنید یا آن‌ها را به‌عنوان یک فرد، دوست‌داشتنی می‌بینید؟

تمرین کنید برای مدتی از ترازو استفاده نکنید و آن را دور از چشم نگه دارید. روی دور مقایسه‌ خودتان با دیگری نیفتید و تمرکزتان را روی قسمت‌هایی از بدن‌تان بگذارید که دوست‌شان دارید. در آخر، اگر همچنان درباره‌ تغییرات فیزیکی بدن‌تان احساس شرم دارید یا فکر می‌کنید این موضوع روی سلامت روان شما تأثیر گذاشته، توصیه می‌کنیم از یک متخصص کمک بگیرید.

کلام آخر

بهتر است سعی کنید عشق به خود را اولویت زندگی‌تان قرار دهید. هرگز فراموش نکنید که بدن شما یک معجزه رقم زده و لایق تحسین، قدردانی و پذیرش شماست. شما فقط وقتی می‌توانید به نوزادی که پا به این جهان گذاشته عشق بدهید که اول ‌از همه احساس خوبی نسبت به خودتان داشته باشید. شناخت تغییرات رایجی که مادرها پس از زایمان تجربه می‌کنند به شما کمک می‌کند از این مرحله زندگی‌تان هم به سلامت عبور کنید.

سوالات متداول تغییرات فیزیکی بدن مادر بعد از زایمان

۱- چه مدت طول می‌کشد تا بدن بعد از زایمان به حالت عادی برگردد؟

برای بهبود اولیه بعد از زایمان ممکن است تنها چند هفته کافی باشد. اما برای اینکه بدن به طور کامل به حالت قبل از بارداری برگردد، ممکن است لازم باشد ۶ ماه یا شاید هم بیشتر صبر کنید.

۲- تا چند روز بعد از زایمان می‌توانیم دوباره رابطه جنسی داشته باشیم؟

اگرچه دو هفته پس از زایمان می‌توانید رابطه جنسی داشته باشید، اما به دلیل جلوگیری از عفونت، بهتر است تا شش هفته صبر کنید. البته که لازم است برای شروع مجدد رابطه جنسی، حتما در معاینات بعد از زایمان با پزشک خود مشورت کنید.

۳- آیا شیردهی می‌تواند بر تغییرات فیزیکی بدن تاثیر بگذارد؟

شیردهی باعث سوخت کالری بیشتر می‌شود و می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. همچنین، ممکن است اندازه و شکل پستان‌ها را تغییر دهد، به انقباض سریع‌تر رحم کمک کند و باعث کاهش خونریزی بعد از زایمان شود.