همه چیز درباره شیردهی به نوزاد

از لحظه‌ای که دو خط موازی بی‌‌‌‌‌‌بی‌چک جلوی چشمان‌تان خودنمایی می‌کنند، داستان دلنشین مادری شروع می‌شود. داستانی که هر دقیقه‌اش حال‌وهوای متفاوتی است و نیاز به فکر، تصمیم و انتخاب آگاهانه دارد. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دنیای مادری، شیردهی به کودکش است.

انتخاب نوع شیردهی، نحوه شیردادن، کافی بودن شیر و تغذیه مناسب، فکر مادر را مشغول می‌کند. اما خیال‌تان راحت! اینجا می‌توانید همه آن‌چه را که برای آگاهی و تصمیم‌گیری درباره فرایند شیردهی نیاز دارید، به طور کامل بخوانید.

 شیر مادر یا شیرخشک: دوراهی همیشگی شیردهی نوزاد

در مفید و غنی ‌بودن شیر مادر هیچ شکی نیست و از مزایای شیردهی هر چه بگوییم، کم است. شیر مادر، تقریبا اولین و آخرین انتخاب برای تغذیه نوزاد در زمان‌های قدیم بود؛ اما بعد از اختراع شیرخشک در سال ۱۸۶۵ میلادی، دو راهی مهم شیر مادر یا شیر خشک به‌ ‌وجود‌ آمد.

انتخاب شیر مادر یا شیر خشک برای تغذیه نوزاد موضوع مهمی است. این انتخاب، به تصمیم خود مادر، شرایط جسمی و روانی او و همین‌طور مغذی بودن شیر و نیازهای نوزاد بستگی دارد و بهتر است با مشورت پزشک انجام شود.

—دوراهی شیردهی به نوزاد—

نشانه‌های رایج گرسنگی نوزاد

با این که توجه به دفعات و ساعت‌های شیردهی نوزاد لازم است ولی کافی نیست. علائم زیر می‌تواند نشانه‌ «من گرسنه‌ام» از زبان نوزاد باشد:

• گذاشتن دست در دهان
• باز و بسته کردن دهان
• مکیدن دست‌ها
• بیرون‌ آوردن زبان
• تکان دادن دست‌ها به اطراف
• تکان دادن چانه و سر به اطراف
• مشت کردن دست‌ها
• فشار دادن لب‌ها به هم
• هیجان زده شدن در برابر نشان‌ دادن غذا

اما گریه، نشانه آخری است که نوزاد با آن گرسنگی زیاد خود را بیان می‌کند.

بهتر است با دیدن نشانه‌های اولیه‌، شیردهی شروع شود؛ چون بعد از شروع شدن گریه طول می‌کشد تا نوزاد آرام شود و بتواند راحت شیر بخورد.

—نشانه‌های گرسنگی نوزاد—

نشانه‌های رایج سیر بودن نوزاد

در کنار نشانه‌های گرسنگی، بهتر است با علائم سیری هم آشنا باشید تا به موقع شیردهی را متوقف کنید؛ چون خوردن شیر زیاد ممکن است باعث دل‌درد و استفراغ نوزادتان شود.

• بستن دهان
• باز کردن دست‌ها
• آرام گرفتن دست‌ها
• دورکردن سر از سینه مادر یا رها کردن شیشه شیر
• کنار زدن سینه مادر یا شیشه شیر با دست

۵ مورد از نشانه‌های رایجی هستند که کودک‌تان سیر شده و لازم است شیردهی را دیگر ادامه ندهید.

انواع حالت‌های بدنی برای شیردهی

ازآنجایی‌که در طول روز قرار است نوزادتان به طور متوسط ۹ دفعه شیر بخورد؛ انتخاب بهترین حالت بدنی برای شیردهی اهمیت زیادی دارد. به نظرتان با کدام‌یک از این ۴ حالت بدنی رایج، احساس راحتی بیشتری دارید؟

بغل کردن نوزاد

بغل کردن یکی از رایج‌ترین حالت‌های بدنی برای شیردهی است. البته ممکن است در هفته‌های اول زایمان روی بخیه‌هایتان فشار وارد کند و برای شما دردناک باشد؛ برای همین به احتمال زیاد شیردهی نوزاد در حالت خوابیده به پهلو یا گذاشتن نوزاد روی قفسه‌ سینه را ترجیح دهید.

—بغل کردن نوزاد—

دراز کشیدن به پهلو

این حالت برای هفته‌های اول زایمان و شیردهی نوزاد در نیمه‌شب مناسب است. بهتر است بعد از چرخاندن نوزاد به پهلو، از صاف بودن دست‌ها و گوش نوزاد مطمئن شوید.

گذاشتن نوزاد روی قفسه سینه

گذاشتن نوزاد روی قفسه سینه به دلیل آن‌که فشاری بر شکم مادر وارد نمی‌کند، یکی از حالت‌های بدنی موردعلاقه‌ مادر برای شیردهی نوزاد در هفته‌های اول زایمان است.

استفاده از بالش شیردهی نوزاد

در این حالت از بالش‌های معمولی یا بالش شیردهی استفاده می‌شود. بالش را بین دست مادر و سر کودک در حالت نشسته می‌گذارید و شروع به شیر دادن می‌کنید. این حالت بدنی، از خستگی دست مادر در شیردهی‌های طولانی جلوگیری می‌کند.

مقاله مرتبط:

راهنمای کامل تغذیه نوزاد و کودک: از شیردهی تا غذای کمکی

تغذیه نوزاد و کودک یکی از مهم‌ترین عوامل در رشد و سلامت آنهاست. کودک تازه به‌دنیا آمده تا ۶ ماه اول ... مطالعه

 اصول تغذیه مادر و رژیم دوران شیردهی

حتما شنیده‌اید که می‌گویند مادر باردار و شیرده باید به اندازه دو نفر غذا بخورد! شما فکر می‌کنید این گفته درست است؟

البته که نه. با این که تغذیه‌ مناسب مادر قبل و بعد از زایمان باعث افزایش سرعت بهبودی مادر و سلامت نوزاد می‌شود؛ اما به معنی این نیست که مادر باید دو برابر غذا بخورد! فقط خوب است اصول رژیم غذایی سالم و مغذی را رعایت کنید که شامل چند مورد زیر است:

• انتخاب‌های سالمی داشته باشید. نیاز به تغذیه‌ بیشتر به معنی خوردن غذاهای ناسالم یا پرخوری نیست. بهتر است از منابع چربی طبیعی مثل آجیل‌ها، سبزیجات، میوه‌ها، تخم مرغ و غذاهای دریایی در برنامه تغذیه‌ روزانه خود استفاده کنید.
• در طول مدت شیردهی کالری بیشتری مصرف کنید. البته تمام کالری دریافتی و حتی بیشتر را صرف نگه‌داری از نوزاد خود می‌کنید. اگر سعی‌ کنید این میزان کالری را کمتر از حد معمول نگه ‌دارید، نتیجه‌ای جز خستگی، بی‌حالی و حتی بیماری نخواهد داشت.
• خوردن غذاهای مختلف با تاثیری که روی طعم شیر می‌گذارند، باعث آشنایی نوزاد با طعم‌های متفاوت می‌شود. اگر کودک‌تان حساسیت غذایی خاصی نداشته باشد می‌توانید همه غذاها را بخورید.
• اگر لازم شد می‌توانید سراغ مکمل‌های ویتامینی بروید و با تجویز پزشک از آن‌ها استفاده کنید.
• نوشیدن مایعات کافی، شیر را زیاد و از یبوست جلوگیری می‌کند. دمنوش‌ها و نوشیدنی‌های سالم را فراموش نکنید.

—اصول شیردهی—

آیا رنگ و تعداد دفع مدفوع مهم است؟

در کنار چک کردن قد و وزن، یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توانید مطمئن شوید نوزادتان تغذیه مناسبی دارد و شیر کافی دریافت می‌کند، چک کردن مدفوع نوزاد است.

رنگ مدفوع کودک شما براساس تغذیه او تغییر می‌کند. مثلا مدفوع زرد و نرم نشانه‌ سلامتی نوزادی است که از شیر مادر تغذیه می‌کند، اما مدفوع سیاه رنگ ممکن است به خاطر وجود خون در آن باشد که نیاز به بررسی پزشک دارد.

دفعات مدفوع نوزاد هم اطلاعاتی درباره‌ی وضعیت او به ما می‌دهد. بعضی از نوزادانی که شیر مادر می‌خورند فقط یک بار در هفته مدفوع می‌کنند که طبیعی است و تا زمانی که رنگ و حالت آن طبیعی و رشد قدی و وزنی مطابق با منحنی رشد باشد، مناسب است.

بعضی از نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند، ممکن است یک بار در روز مدفوع کنند و بعضی دیگر هیچ الگوی خاصی ندارند. فقط در صورت وجود نشانه‌های زیر باید برای بررسی بیشتر نوزاد، با پزشک متخصص مشورت کرد:

• تیره بودن مدفوع یک هفته بعد از تولد نوزاد
• وجود خون در مدفوع نوزاد
• بیش از حد آبکی یا سفت بودن مدفوع نوزاد
• دفع بیش از حد و غیر معمول

کلام آخر

حالا شما به عنوان یک مادر آگاه می‌دانید که به کودک‌تان چه زمانی و چندبار در طول روز شیر بدهید. می‌توانید وضعیت شیردهی مناسب خودتان را انتخاب کنید و یک رژیم غذایی سالم هم داشته باشید. از همه مهم‌تر، از دوراهی انتخاب شیر خشک یا شیر مادر به راحتی عبور کنید؛ چرا که فقط یک مادر آگاه می‌تواند بهترین تصمیم را برای دلبندش بگیرد و دوران شیردهی خوشی را تجربه کند.