چرا نباید زود بچه را از پوشک بگیریم؟
1403/10/18
7 دقیقه
متخصص کودکان و نوزادان، فارغالتحصیل دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و سابقه ده سال طبابت در بخشهای اطفال و نوزادان
از پوشک گرفتن کودک و اولین قدمزدنهای او در مسیر استقلال، نقطه عطف مهمی برای کودکان به حساب میآید- اما همیشه هم تغییر بدون چالش نیست! زود گرفتن کودک از پوشک، بهجای کمک به رشد او، چالشهای جسمی و روانی به همراه دارد. در این مقاله، به مهمترین عوارض زود از پوشک گرفتن کودک میپردازیم.
آماده نبودن کودک برای خداحافظی با پوشک و اصرار والدین برای این موضوع میتواند مشکلات جسمی مختلفی داشته باشد که از جمله مهمترین آنها عبارتند از:
کودکانی که قبل از ۲ سالگی از پوشک گرفته میشوند، به طرز چشمگیری در معرض خطر یبوست و سایر مشکلات ادراری قرار دارند.
نگهداشتن ادرار زیر ۱۸ ماهگی باعث فشار به کلیهها میشود و احتمال ابتلای این بچهها به یبوست یا خیسکردن مکرر روزانه را تا ۳ برابر نسبت به کودکانی که در زمان مناسب از پوشک گرفته میشوند، افزایش میدهد.
آموزش زودهنگام توالت ممکن است به مشکلاتی مانند به سختی ادرار کردن بچه، عفونتهای مجاری ادراری (UTI) و نشتی بی اختیار مدفوع به همراه داشته باشد.
ریشه این مسائل به فشار بیشازحد به کودکان برای کنترل ادرار یا مدفوع تا رسیدن به سرویس بهداشتی برمیگردد. چنین فشاری نهتنها بر سلامت جسمی کودک تاثیر منفی میگذارد، بلکه میتواند باعث اضطراب و مقاومت بیشتر در برابر آموزش دستشویی شود.
ایجاد محیطی آرام و متناسب با آمادگی جسمی و روانی کودک، کلید پیشگیری از این اختلالات است.
زمانی که در موعد نامناسب و بدون رعایت اصول صحیح، کودک را از پوشک میگیریم، این احتمال پیش میآید که بچه به نگهداشتن طولانیمدت ادرار یا مدفوع عادت کند.
این رفتار میتواند منجر به اختلال در عملکرد طبیعی مثانه و روده شود، بهطوری که ظرفیت مثانه به شکل غیرطبیعی افزایش یافته و با گذشت زمان، خطر ابتلا به مشکلاتی نظیر یبوست مزمن و عوارض مرتبط با احتباس ادرار، مانند عفونتهای مجاری ادراری، بیشتر میشود.
در راهنمای گامبهگام از پوشک گرفتن کودک، درباره بهترین سن برای این کار، نشانههای آمادگی والدین و کودک برای گرفتن او از پوشک، از پوشک گرفتن بچه در شب و بهترین راهکارها صحبت کردیم که میتوانید در این مقاله بخوانید.
زود گرفتن پوشک از بچه بدون آمادگی قبلی علاوه بر اینکه میتواند مشکلات جسمی بالا را به دنبال داشته باشد، باعث مسائل روانی نیز میشود. در ادامه درباره بعضی از مهمترین آنها صحبت میکنیم:
زودتر از زمان مناسب گرفتن پوشک از کودک اضطرابی عمیقی در وجود او ایجاد میکند، بهخصوص وقتی این احساس به کودک دست میدهد که مادر و پدرش او را تحت فشار گذاشتهاند.
این استرس نهتنها ممکن است فرایند آموزش توالت را به تأخیر بیندازد، بلکه در محیطهای اجتماعی مانند مهدکودک نیز میتواند منجر به اتفاقات ناخواستهای شود.
این اتفاقات، که اغلب با حس شرمندگی و سردرگمی برای کودک همراه است، میتوانند تأثیرات منفی بلندمدتی بر اعتماد به نفس و آرامش روانی او داشته باشند.
کودکان زیر ۳ سال هنوز توانایی کافی برای کنترل عملکردهای بدنی خود را به دست نیاوردهاند!
بنابراین انتظار اینکه کودک بتواند فرایند دستشویی رفتن را بهتنهایی مدیریت کند، غیرمنطقی است و میتواند پیامدهای منفی برای رشد او به همراه داشته باشد.
فراموش نکنید که آمادگی روانی کودک برای از پوشک گرفته شدن درست به اندازه آمادگی جسمی مهم است و نادیدهگرفتن این جنبه میتواند روند آموزش را دشوارتر کند.
اضطراب ناشی از آموزش خبر دادن دستشویی به تغییرات رفتاری قابل توجهی در کودکان منجر خواهد شد. افزایش لجبازی، نادیده گرفتن درخواستهای والدین و مقاومت در برابر آموزش از جمله آنهاست.
چنین واکنشهایی نهتنها فرایند یادگیری را دشوارتر میکند، بلکه رابطه والدین و کودک را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
بهویژه زمانی که اتفاقات ناخواستهای مانند ادرار کردن در مکانهای نامناسب رخ میدهد، احتمال بروز واکنشهای احساسی و نادرست از سوی والدین افزایش مییابد، که این خود موجب تشدید مشکلات رفتاری میشود.
آموزش توالت رفتن به کودک در سنین پایین، فرایندی حساس و زمانبر است که توصیه میشود والدین با صبر و آگاهی آن را مدیریت کنند. در این مسیر، چالشهایی وجود دارد که آگاهی از آنها میتواند به موفقیت بیشتر کمک کند.
آموزش توالت در سنین پایین کاملا به والدین یا مراقبان بستگی دارد. والدین لازم است دائما حواسشان به نیازهای کودک باشد و او را به سرویس بهداشتی ببرند. این کار، زمان و انرژی زیادی نیاز دارد.
در این سن، کودک هنوز توانایی رفتن به سرویس بهداشتی بهصورت مستقل را ندارد. بنابراین تمام مسئولیت خشک نگهداشتن کودک بر عهده والدین یا مراقبان است.
اگر به دلایلی مانند سفر یا مشغله زیاد مجبور شوید آموزش سرویس بهداشتی رفتن را متوقف کنید، ممکن است دوباره کودک به پوشک برگردد و روند آموزش از ابتدا شروع شود.
یادتان باشد که هر کودکی مسیر رشد مخصوص به خود را دارد و تلاش برای تسریع این روند تنها باعث ایجاد فشار بر او و شما میشود.
بهترین زمان برای گرفتن کودک از پوشک زمانی است که هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی آمادگی داشته باشد. صبور باشید و اجازه دهید این مرحله بهصورت طبیعی و بدون عجله طی شود. رشد کودک شما چیزی نیست که بتوان آن را با ساعت یا تقویم اندازه گرفت!