آموزش گام به گام تعویض پوشک نوزاد پسر و دختر + فیلم

از کجا بفهمیم که پوشک بچه را هر چند ساعت یکبار عوض کنیم؟ نشانگر تعویض پوشک نوزاد چیست؟ علاوه بر پوشک، آیا وسیله دیگری هم برای عوض کردن پوشک کودک نیاز داریم؟

این موارد از جمله سوالاتی هستند که ممکن است بعد از به‌دنیا آمدن نوزاد برای‌تان پیش بیاید. همان‌طور که می‌دانید تعویض پوشک نوزاد، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که رابطه مستقیم با سلامت کودک دارد و هر مادر و پدری باید برای مراقبت از کودکان خود، نحوه صحیح عوض کردن پوشک را یاد بگیرند. بنابراین، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید و با آموزش عوض کردم پوشک نوزاد تازه متولد شده و سنین بالاتر به‌طور کامل آشنا شوید.

مراحل تعویض پوشک چسبی

1. دست‌های خود را تمیز بشویید.
2. نوزاد را به پشت روی زیرانداز بخوابانید.
3. پوشک استفاده‌شده را به آرامی بردارید، آن را بپیچید و نوارهایش را به قسمت پایین پوشک بچسبانید.
4. پوشک را در کیسه پلاستیک بگذارید و دور بیندازید.
5. با دستمال مرطوب مای‌بیبی، ناحیه تناسلی کودک را از جلو به عقب تمیز کنید. حواس‌تان باشد که بین چین‌های پوست هم تمیز شوند و هیچ آثاری از مدفوع در پوست باقی نماند.
6. برای محافظت از پوست کودک، از کرم‌های محافظتی مخصوص کودک استفاده کنید. پودر بچه به دلیل خطرات تنفسی، برای نوزادان توصیه نمی‌شود؛ ممکن است به ریه‌های کودک آسیب برساند.
   
7. پاهای کودک را کمی بالا نگه داشته و پوشک جدید را از سمت چسب‌ها زیر بدن او قرار دهید و قسمت جلویی پوشک را روی شکم کودک بکشید.
8. با یک دست پوشک را نگه دارید، با دست دیگر چسب یک طرف را بچسبانید و سپس همین کار را برای طرف دیگر هم انجام دهید و چسب را درست در جای مناسب خود و نه خیلی محکم یا شل بچسبانید.
9. مطمئن شوید که بچه در پوشک راحت است و او را اذیت نمی‌کند.
10. دست‌های‌تان را تمیز بشویید و محل تعویض پوشک، از جمله میز تعویض پوشک و زیرانداز تعویض پوشک را ضدعفونی کنید.

اگر نوزادتان تازه به دنیا آمده است، پیشنهاد می‌کنیم از پوشک چسبی مای‌بیبی سایز ۰ و ۱ که دارای انحنای بند ناف است، استفاده کنید.

مراحل تعویض پوشک شورتی کانال‌دار

• ابتدا پوشک را از محل دوخت در یک سمت پاره کنید.
• محل دوخت دیگر را پاره کنید و پوشک را از بین پای کودک در آورید.
• پوشک مصرف‌شده را لوله کنید، با نوارچسب پشتی پوشک ببندید و دور بیندازید.
• برای بستن پوشک، پاهای کودک را یکی‌یکی داخل پوشک شورتی کانال‌دار قرار دهید و آن را مانند شورت تا کمر بالا بکشید. مای‌بیبی شورتی کانال‌دار را می‌توان به‌راحتی درست مانند شورت به کودک پوشاند.

ویدیوی آموزشی نحوه تعویض پوشک شورتی مای‌بیبی

بهترین زمان تعویض پوشک بچه

بسیاری از پزشکان و متخصصان توصیه می‌کنند پوشک بچه را بعد از هر بار ادرار یا مدفوع تعویض کنید. به‌طور کلی، کودک هر یک تا سه ساعت ادرار می‌کند که در این صورت، می‌توانید با توجه به تعداد ادرارهای او پوشکش را تعویض کنید.

درصورتی‌که نوزاد بیمار یا هوا بسیار گرم باشد، ممکن است ادرار بچه کمتر از حالت عادی شود.

شاید برای‌تان سوال پیش بیاید که در روز چند بار پوشک نوزاد را تعویض کنیم؟ اگر بخواهیم تعداد تعویض پوشک نوزاد پسر و دختر در روز را به‌طور میانگین حساب کنیم، تعداد آن به ۱۰ بار می‌رسد.

البته تعیین بهترین زمان تعویض پوشک نوزاد، به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن کودک
• تغذیه نوزاد (راهنمای کامل تغذیه نوزاد و کودک | از شیردهی تا غذای کمکی را از اینجا بخوانید)
• خوردن یا نخوردن غذای جامد
• داشتن یا نداشتن مشکلات گوارشی

بااین‌حال یکی از بهترین زمان‌ها برای تعویض پوشک نوزاد، قبل یا بعد از تغذیه است.

اگر در حال شیردهی هستید، هنگام جابجایی از یک سینه به سینه دیگر، زمانی را برای بررسی پوشک نوزاد اختصاص دهید و در صورت نیاز آن را عوض کنید.

اگر از شیشه شیر استفاده می‌کنید، پوشک نوزاد را درست قبل از دادن شیشه شیر بررسی کنید. بعد از اتمام شیشه شیر، می‌توانید دوباره پوشک را بررسی کنید، مگر اینکه نوزاد به خواب رفته باشد.

این زمان‌ها به شما کمک می‌کنند تا به راحتی و بدون ایجاد اختلال در برنامه روزانه نوزاد، پوشک او را تعویض و از بروز مشکلات ناشی از پوشک کثیف جلوگیری کنید.

این موضوع را هم در نظر داشته باشید که با بزرگتر شدن نوزاد و شروع غذاهای جامد، احتمالا تعداد پوشک‌های خیس کمتر از قبل خواهد بود.

اگرچه تعویض پوشک ممکن است کمتر شود، اما همچنان هر چند ساعت یکبار پوشک نوزاد را بررسی کنید تا مطمئن شوید که بیش از حد خیس نیست.

همیشه بعد از مدفوع کردن پوشک بچه را عوض کنید.

فراموش نکنید تعویض پوشک با هر بار دفع مدفوع ضروری است تا از تحریک پوست جلوگیری شود، به ویژه زمانی که نوزادان فعال‌تر می‌شوند.

از کجا بفهمیم باید پوشک بچه را عوض کنیم؟

بعضی از پوشک‌های جدید دارای نشانگر مقدار رطوبت هستند که شما با یک نگاه متوجه می‌شوید پوشک نیاز به تعویض دارد یا خیر. در غیر این‌صورت، راهکارهای دیگری هم وجود دارد که با توجه به آن‌ها می‌توانید زمان مناسب تعویض پوشک بچه را تشخیص دهید:

• یک انگشت خود را وارد پوشک کنید تا متوجه شوید مرطوب است یا نه.
• پوشک را بو کنید تا از بوی ادرار یا مدفوع ببینید پوشک نیاز به تعویض دارد یا نه.
• از حالت پوشک می‌توانید زمان تعویض آن بفهمید (پوشک وقتی سنگین می‌شود حالت شل و آویزان به‌خود می‌گیرد).

اگر دیر به دیر پوشک بچه را تعویض کنیم چه می‌شود؟

تعویض دیرهنگام پوشک می‌تواند مشکلات متعددی را برای نوزاد به همراه داشته باشد. از جمله این چالش‌ها عبارتند از:

• دایپر راش (Diaper Rash): پوشک مرطوب یکی از دلایل اصلی دایپر راش است که می‌تواند باعث تحریک و التهاب پوست نوزاد شود.
• تحریک پوست: مدفوع می‌تواند پوست نوزاد را تحریک کند و باعث سوختگی و التهاب شود.
• عفونت‌های ادراری: برگشت باکتری‌های مدفوع به مجاری ادرار در کودکان دختر می‌تواند منجر به عفونت‌های ادراری شود.
• آلودگی لباس‌ها و وسایل: پوشک کثیف می‌تواند لباس‌ها، صندلی و تخت کودک را آلوده کند و باعث ایجاد بوی نامطبوع شود.
• بی‌قراری و گریه: نوزادان ممکن است به دلیل ناراحتی ناشی از پوشک کثیف بی‌قرار شوند و گریه کنند. تعویض به موقع پوشک می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند و راحتی و سلامت نوزاد را تضمین کند.

وسایل موردنیاز برای تعویض پوشک نوزاد

در ادامه تمام لوازم موردنیاز تعویض پوشک نوزاد را باهم مرور می‌کنیم:

پوشک

درست است که هربار فقط به یک پوشک نیاز دارید، اما بهتر است همیشه تعدادی پوشک همراه خود داشته باشید تا در صورت نیاز و افزایش احتمالی دفعات ادرار و مدفوع نوزاد، از آن‌ها استفاده کنید.

پوشک را جایی بگذارید که بتوانید راحت به آن دسترسی داشته باشید اما حواستان باشد که کودک به آنها دسترسی نداشته باشد.

میز تعویض پوشک

همیشه یک میز مخصوص تعویض پوشک در خانه داشته باشید و تمام وسایل لازم را روی آن قرار دهید تا در مواقع ضروری به‌راحتی از آن استفاده کنید.

حوله یا زیرانداز

روی میز تعویض پوشک همیشه یک حوله یا زیرانداز مخصوص بگذارید تا سطح میز همیشه تمیز بماند. هرچند وقت یک بار هم آن را بشویید تا ضدعفونی و تمیز باشد.

دستمال مرطوب مای‌بیبی

برای تمیز کردن بدن کودک هنگام تعویض پوشک و حفظ لطافت و رطوبت پوست او، می‌توانید از دستمال مرطوب مای‌بیبی استفاده کنید.

لوسیون یا کرم‌های محافظتی مخصوص کودک

کودکان نسبت به بزرگترها، پوست حساس‌تری دارند و برای مراقبت بهتر از آن، استفاده از لوسیون یا کرم‌‏های محافظتی توصیه می‌شود تا پوست‌شان همیشه نرم و لطیف بماند.

تعویض پوشک بچه در شب و هنگام خواب

تعداد زیادی از کارشناس‌ها معتقدند، وقتی کودک خواب است او را به‌حال خود بگذارید، چون ممکن است با تعویض پوشک بیدار شود و دیگر نتواند بخوابد. بااین‌حال اگر نوزاد به خواب رفته است، نیازی به بیدار کردن او نیست مگر اینکه پوشک بیش از حد خیس باشد یا نوزاد در پوشک خود مدفوع کرده باشد.

اگر نگران نشتی پوشک هستید و کودک دلبندتان به وزن بالای ۹ کیلوگرم رسیده، می‌توانید از پوشک کانال‌دار شورتی مای‌بیبی استفاده کنید که جذب بسیار خوبی دارد و مانع نشت ادرار به بیرون می‌شود.

تعویض پوشک نوزاد توسط پدر

خیلی از پدرهایی که تازه نوزادشان به‌دنیا آمده گاهی در موقعیت‌هایی قرار می‌گیرند که لازم می‌شود برای کمک به مادر، مسائل مربوط به کودک را برعهده بگیرند. یکی از این کارها، تعویض پوشک نوزاد است.

هر پدری باید بداند تعویض پوشک هم بر عهده مادر است و هم او، پس لازم است هر دوی آن‌ها نحوه تعویض پوشک بچه را به خوبی یاد بگیرند.

مراحلی که در بالا گفتیم برای هر کسی‌که برای اولین بار قصد دارد پوشک بچه را تعویض کند، مفید است. یعنی پدرها هم می‌توانند با مرور این مراحل، به‌راحتی پوشک کودک را تعویض کنند.

بررسی رنگ طبیعی ادرار و مدفوع نوزاد در روز

یکی از مهم‌ترین مواردی که لازم است هنگام تعویض پوشک بچه به آن توجه کنید، رنگ ادرار و مدفوع نوزاد است که در ادامه انواع مختلف آن را بررسی می‌کنیم.

رنگ ادرار نوزاد سالم معمولا بین زرد روشن تا تیره متغیر است. هر چقدر رنگ ادرار تیره‌تر باشد، یعنی ادرار غلیظ‌تر است که معمولا به دلیل کمبود مایعات در بدن کودک اتفاق می‌افتد.

یک هفته بعد از تولد، ممکن است روی پوشک نوزاد خود لکه‌های صورتی یا قرمز آجری ببینید که در بیشتر موارد با خون اشتباه گرفته می‌شود!

این لکه نشانه ادرار بسیار غلیظ است و تا زمانی که کودک حداقل چهار پوشک در روز خیس می‌کند، هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. حواس‌تان باشد که اگر رنگ صورتی ادرار ادامه داشت، با پزشک اطفال خود مشورت کنید.

در همان هفته تولد، احتمال مشاهده لکه کوچک خون روی پوشک نوزاد دختر وجود دارد که کاملا طبیعی است. این خون به‌دلیل تاثیر هورمون‌های مادرزادی بر رحم نوزاد ایجاد می‌شود.

ولی بعد از این مدت، هر گونه خون واقعی در ادرار یا لکه خونی روی پوشک غیر طبیعی است و در اولین فرصت باید با پزشک اطفال در میان گذاشته شود.

البته که این خونریزی ممکن است ناشی از یک مشکل جزئی مانند راش پوشک باشد؛ ولی بهتر است برای اطمینان خاطر بیشتر با پزشک صحبت کنید. به‌خصوص درصورتی‌که خونریزی با علائم دیگری مانند درد شکم، تغذیه نامناسب، استفراغ، تب یا خونریزی همراه بود.

مدفوع نوزاد به‌دلیل سیستم گوارش نه چندان بالغ او، رنگ و قوام متفاوتی دارد.

اگر کودک از شیر مادر تغذیه می‌کند، مدفوع کم‌کم مایع زردرنگی شده که با ذراتی که خیلی از مادرها و پدرها به نام دانه‌های کوچک می‌شناسند، مخلوط می‌شود.

تا وقتی که کودک به سن غذای کمکی نرسد و خوردن غذاهای جامد را شروع نکند، قوام مدفوع ممکن است از خیلی نرم تا شل متغیر باشد.

اگر کودک با شیر خشک تغذیه شود، معمولا مدفوع تا حدی سفت‌تر از مدفوع نوزادی است که شیر مادر می‌خورد و به رنگ خرمایی یا زرد خواهد بود.

ولی حواس‌‌تان باشد که مدفوع نباید از خاک رس نرم محکم‌تر باشد و مدفوع سبزرنگ نیز غیر عادی نیست و نباید باعث نگرانی شود.

درصورتی‌که نوزاد بعد از خوردن شیر خشک، مدفوع سفت یا خشک دارد، مطمئن شوید که شیر خشک را طبق دستورالعمل مخلوط می‌کنید. 

چه کودک شما با شیر مادر تغذیه شود یا با شیشه شیر، مدفوع سفت یا بسیار خشک ممکن است نشانه این باشد که او مایع کافی دریافت نمی‌کند یا به دلیل بیماری، تب یا گرما مایعات زیادی از دست می‌دهد.

هنگامی که مواد جامد وارد بدن می‌شوند، مدفوع سفت ممکن است نشان دهد که آن‌ها قبل از اینکه سیستم‌شان بتواند آنها را کنترل کند، غذاهای یبوست‌آور زیادی مانند غلات یا شیر گاو مصرف می‌کنند.

استفاده از شیر گاو برای نوزادان زیر ۱۲ ماه توصیه نمی شود.

نکات لازم هنگام تعویض پوشک نوزاد

ممکن است اوایل که کار تعویض پوشک بچه را شروع می‌کنید، برای‌تان کاری چالش‌برانگیز باشد. ولی نگران نباشید! طولی نمی‌کشد که تعویض پوشک نوزاد آنقدر برا‌ی‌تان آسان می‌شود که بدون نیاز به فکر انجام می‌دهید.

البته که در تمام طول مسیر عوض کردن پوشک، باید حواس‌تان به چند نکته باشد تا بتوانید بهتر از کودک خود مراقبت کنید.

مراقبت از بند ناف نوزاد

در روزهای ابتدایی تولد نوزاد که هنوز بند ناف او نیفتاده است، مراقبت از بند ناف بچه بسیار مهم است. چرا که اگر به خوبی از آن مراقبت نکنید، ممکن است آن زخم عفونت کند و به سلامتی نوزاد آسیب بزند.

بنابراین حتما از پوشکی استفاده کنید که دارای انحنای بند ناف باشد و هیچگونه فشاری به آنجا وارد نکند. پوشک چسبی مای‌بیبی سایز ۰ و ۱، با ویژگی انحنای بند ناف یکی از بهترین پوشک‌ها برای دوران نوزادی است.

اطمینان از راحت بودن نوزاد در پوشک

حواس‌تان باشد که چسب را روی پوست کودک نبندید که باعث اذیت شدن او شود. همچنین پوشک نوزاد را نه خیلی سفت و نه خیلی شل ببندید.

پوشک اگر سفت بسته شده باشد، ممکن است به شکم کودک فشار بیاورد و باعث احساس ناراحتی و حتی رفلاکس در نوزاد شود.

همچنین پوشکی که محکم بسته شده باشد، رطوبت را حبس کرده و باعث اصطکاک و التهاب پوست و راش پوشک می‌شود.

ایجاد شرایط ایمن هنگام تعویض پوشک

حین تعویض پوشک بچه، کودک را در روی سطح بلند و ناایمن قرار ندهید. حتما او را روی زیرانداز روی زمین یا روی میز تعویض پوشک بگذارید تا اگر لحظه‌ای کودک غلت خورد، آسیبی به او وارد نشود.

مراقبت از پوست کودک

حتما حین تعویض پوشک از دستمال مرطوب مای‌بیبی یا کرم محافظتی مخصوص کودک استفاده کنید. همچنین اگر پوست کودک ملتهب شد، بین تعویض پوشک چند دقیقه او را باز بگذارید تا پوست هوا بخورد.

نگهداری از وسایل لازم برای تعویض پوشک

همه وسایل مورد نیاز تعویض مانند پوشک، دستمال مرطوب، پودر بچه یا کرم را در نزدیکی خود نگه دارید تا در طول تعویض پوشک لازم نباشد دنبالش بگردید و سریع و راحت به آنها دسترسی داشته باشید.

کلام آخر

تعویض پوشک نوزاد یکی از وظایف روزمره والدین است که نیاز به دقت و توجه دارد. این فرآیند نه تنها به حفظ بهداشت و راحتی کودکان کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای ایجاد ارتباط نزدیک‌تر و محبت‌آمیز بین والدین و کودک است. با استفاده از محصولات مناسب و رعایت نکات بهداشتی هنگام بستن پوشک نوزاد، می‌توان از عوارض پوستی جلوگیری کرد و تجربه‌ای مثبت برای کودک فراهم کرد. شما چه چالش دیگری برای تعویض پوشک نوزادتان دارید؟

سوالات متداول تعویض پوشک بچه

پوشک بچه را کجا عوض کنیم؟

اگر میز مخصوص تعویض پوشک ندارید، سعی کنید موقع تعویض پوشک، بچه را روی یک سطح صاف بگذارید. مثلا روی تخت یا مبل راحتی که فضای بیشتری داشته باشد. در این صورت خیالتان راحت است که اگر بچه غلت خورد، اتفاق خاصی نمی‌افتد. نکته مهم دیگر اینکه حتما یک زیرانداز یا ملحفه مخصوص تعویض پوشک داشته باشید و مرتب آن را بشویید.

چند ساعت یک‌بار پوشک بچه را تعویض کنیم؟

بهترین کار این است که مدتی رفتارها و واکنش‌های کودک دلبندتان را مورد بررسی قرار دهید تا متوجه شوید که هر چند ساعت یکبار باید پوشک کودک‌تان را عوض کنید. به توصیه بسیاری از کارشناسان، بهتر است هر دو تا سه ساعت یک بار تعویض پوشک بچه انجام شود.

نحوه تعویض پوشک نوزاد پسر چگونه است؟

اگر فرزندتان دختر است، راهنمای گام‌به‌گام بالا را دنبال کنید و حتما برای پاک کردن مدفوع، بخش خارجی ناحیه تناسلی را از جلو به عقب تمیز کنید. ولی اگر فرزندتان پسر است، قبل از بستن پوشک، حتما آلت تناسلی را به سمت پایین بگیرید تا از نشتی ادرار جلوگیری شود.

اگر پوشک نشتی داشت چه کنیم؟

زمانی که پوشک بچه شروع به نشتی کرد، یعنی زمان آن رسیده که پوشکی با سایز بزرگ‌تر بگیرید. همزمان با بزرگ‌تر شدن کودک، مقدار ادرار و مدفوعش هم بیشتر می‌شود. پوشک‌های بزرگ‌تر می‌توانند مایعات بیشتری را در خود جذب کنند. بعضی وقت‌ها هم فقط شل بستن پوشک باعث نشتی می‌شود، پس قبل از هر چیزی از درست بسته‌شدن پوشک مطمئن شوید.

نشانگر تعویض پوشک مای‌بیبی کجاست؟

پوشک‌های بچه نشانگر تعویضی ندارند. حتما پوشک را بعد از هر مدفوع سریع تعویض کنید و بعد از هر ادرار هم حداکثر تا سه ساعت بعد کار تعویض را انجام دهید.